اولین مدارس ایران چگونه بودند؟
✍ آموزش در سدههای ۱۲ و ۱۳ ه. ق در مکتبخانهها و مدارس دینی ایران در حدی بود که افراد خواندن و نوشتن و حداکثر احکام دینی را بیاموزند. از میان افرادی که این مرحله را پشت سر میگذاشتند، تعداد معدودی که توانایی مالی و علاقه به فراگیری علوم بیشتر را داشتند برای علمآموزی به شهرهای بزرگ و مذهبی که دارای مدارس علوم دینی معتبر بودند میرفتند.
اولین مدارس نوین در ایران از دوران محمدشاه قاجار شکل گرفتند. اولین مدرسه را کشیشی آمریکایی بهنام پرکینز در ارومیه در سال ۱۲۵۴ ه. ق ساخت که در آن علاوه بر برخی دانشهای جدید، قالیباقی و آهنگری نیز به کودکان تعلیم داده میشد و دومین مدرسه را اوژن بوره(کشیش فرانسوی) در سال ۱۲۵۵ در تبریز بنا کرد.
اینها همه جدا از تلاشهای میرزا حسن رشدیه از بنیانگذاران مدارس نوین برای ایجاد مدرسه در شهرهای تبریز، مشهد و تهران است که شاید چون ایرانی بود، با سرزنشها و آزار هموطنان مواجه شد .
دارالفنون
✍ دارالفنون نام مدرسه متوسطهای بود که به ابتکار میرزا تقی خان امیرکبیر در زمان ناصرالدینشاه قاجار برای آموزش علوم و فنون جدید در تهران تأسیس شد. این مدرسه اولین مدرسه ایران به سبك مدارس عالی اروپا بود.
امیر کبیر هفت معلم را در رشتههای مختلف برای تدریس در این مدرسه از اتریش به ایران آورد.
مدرسه دارالفنون ۱۳ روز قبل از قتل امیرکبیر یعنی در ششم دی ماه ۱۲۳۰ شمسی افتتاح شد.
شاگردان دارالفنون، لباس مخصوص به خود داشتند. آنها سالی دو دست لباس تابستانی و زمستانی به رایگان دریافت میکردند و ناهار را به خرج مدرسه در آنجا میخوردند.
آنها کمک هزینه تحصیلی یا مقرری دریافت میکردند که این مقرری بعدها قطع شد. گاه به هر شاگرد خوب، انعام نیز داده میشد.
رشتههای تحصیلی در دارالفنون شامل هفت رشته پیادهنظام، سواره نظام، توپخانه، پزشکی و جراحی، داروسازی و کانیشناسی بود.
در دارالفنون علاوه بر دروس اساسی، درس زبان خارجه برای شاگردان اجباری بود و در آن سه زبان فرانسه، انگلیسی و روسی تدریس میشد.
دارالفنون را همچنین میتوان نخستین دانشگاه در تاریخ مدرن ایران دانست.
مدرسه رشدیه
✍ مدرسهٔ رشدیه نام مدرسهای است که میرزا حسن رشدیه در سال 1268 شمسی در ششگِلان تبریز تأسیس کرد.
مدرسهٔ رشدیه نخستین دبستان به سبک نوین در ایران بود.
پس از چند سال بهعلت تخریب بنای مدرسه، مدرسهٔ دیگری در کوی جُبّهخانه» ساخته شد. این مدرسه در نهایت به محل کنونی در خیابان ارتش جنوبی تبریز منتقل شد.
رشدیه پس از تلاشهای فراوان برای ساخت مدارس متعدد در ۹۷ سالگی درگذشت.
وصیت او چنین بود: "مرا در محلی به خاک بسپارید که هر روز شاگردان مدارس از روی گورم بگذرند و از این بابت روحم شاد شود".
کره زمین پیوسته در حال چرخش به دورخود می باشد و هر 24 ساعت یک دور کامل به دور خودش می گردد. یعنی زمین به نوبت تمام قسمتهای خود را در معرض نور خورشید قرار می دهد. این جمله به این معنی است که همزمان تمام قسمتهای زمین نمی تواند روشن باشد و تنها قسمتی که رو به خورشید است روشن می باشد. بنابراین پیدایش شبانه روز و اختلاف ساعت از نتایج حرکت چرخشی زمین است.
گردش زمین به دور خود
برای محاسبه اختلاف ساعت بین دو نقطه از کره زمین ابتدا باید نحوه درجه بندی کره زمین از طریق نصف النهارها را آموخته باشیم در این صورت کارمان بسیار آسان خواهد بود. جغرافیدانان برای آنکه در محاسبه اختلاف ساعت هرج و مرج پیش نیاید یکی از نصف النهارها را به عنوان نصف النهار صفر درجه یا مبدا در نظر گرفته اند (نصف النهار گرینویچ) و بقیه نصف النهار ها را نسبت به این نصف النهار حساب می کنند، یعنی از صفر تا 0 درجه شرقی و از صفر تا 0 درجه غربی.
منطق زمانی روش محاسبه اختلاف ساعت:
*از آنجایی که مجموع زوایای داخلی یک دایره 360 درجه است و کره زمین برای اینکه یک دور کامل به دور خود بچرخد تا به نوبت تمام نقاطش در معرض نورخورشید قرار بگیرد24 ساعت به طول می انجامد، آن وقت از تقسیم عدد 360 به عدد 24 عدد 15 به دست می آید و معنی آن این است که کره زمین به 24 قاچ 15 درجه ای قابل تقسیم است. بنابراین هر 15 درجه معادل یک ساعت و هر درجه معادل 4 دقیقه خواهد بود.
برای محاسبه اختلاف ساعت در ابتدا باید فاصله دو نقطه(اختلاف درجه) را محاسبه کنیم و سپس آن را تبدیل به ساعت کنیم تا اختلاف ساعت آن دو نقطه به دست آید.بعد از به دست آمدن اختلاف ساعت باید توجه داشته باشیم که ساعت منطقه شرقی تر معلوم است یا منطقه غربی تر تا عدد اختلاف ساعت را با آن جمع یا از آن کم کنیم. به طور کلی همیشه و در یک زمان واحد به دلیل اینکه خورشید ابتدا منطقه شرق را روشن می کند ساعت منطقه شرقی بیشتر است و یا به عبارت دیگر نسبت به نقطه غربی گذشته است.
الف)هنگامی که هر دو نقطه در یک نیمکره باشند
اگر دو نقطه ای که می خواهیم اختلاف ساعت شان را محاسبه کنیم در یک نیمکره باشند اختلاف درجه از طریق تفاضل به دست می آید و اگر ساعت منطقه شرقی معلوم باشد عدد اختلاف ساعت را از ساعت منطقه شرقی کم می کنیم ساعت منطقه غربی به دست می آید. در صورتی که ساعت منطقه غربی معلوم باشد عدد اختلاف ساعت را به ساعت منطقه غربی اضافه می کنیم آنوقت ساعت منطقه شرقی مشخص می گردد:
مثال شهر A در 15 درجهW ساعتش 17 می باشد، شهر B در 45 درجهW همزمان ساعتش چند است؟ چون هر دو در یک نیمکره می باشند از تفاضل برای به دست آوردن اختلاف درجه استفاده می کنیم 30=15-45 این دونقطه 30 درجه با هم اختلاف دارند و ازتقسیم 30 به 15 عدد2 به دست می آید یعنی 2 ساعت باهم اختلاف دارند. اکنون چون ساعت منطقه شرقی تر معلوم است عدد اختلاف ساعت راباید از آن کم کنیم که می شود15.
ب)اگر دو نقطه در دو نیمکره مختلف باشند:
زمانی که دو نقطه ای که می خواهیم اختلاف ساعت شان را به دست بیاوریم در دو نیمکره متفاوت باشند برای به دست آوردن اختلاف درجه اعداد هر دو نقطه را باهم جمع می کنیم فاصله یا اختلاف درجه به دست می آید آنوقت طبق قانون کلی که گفتیم اگر ساعت منطقه شرقی تر مشخص بود عدد اختلاف ساعت را از آن کم می کنیم و پاسخ به دست می آید اما اگر ساعت منطقه غربی تر مشخص بود آنوقت عدد اختلاف ساعت را از آن کم می کنیم و ساعت منطقه شرقی به دست می آید.
مثال: شهر A در 90 درجه شرقی دارای ساعت 11 می باشد و شهرB در 120 درجه غربی همزمان چه ساعتی را نشان می دهد؟ 210=90+120 این دو شهر210 درجه با هم اختلاف دارند. آنوقت 210 تقسیم بر 15 می شود14. یعنی این دوشهر 14 ساعت باهم اختلاف دارند. اکنون عدد 14 را از عدد 11 کم می کنیم می شود منفی 3. گرچه کمی عجیب به نظر می رسد اما پاسخ درست است ولی هنوز نمی دانیم ساعت منطقه غربی چند است. در واقع اگر 14 ساعت از ساعت 11 برگردیم به عقب می شود22 روز قبل(10شب) یعنی این منطقه هنوز یک روز عقب تر از منطقه شرقی مورد نظر می باشد.
با آرزوی موفقیت برای همه داوطلبان عزیز ،سوالات آزمون نمونه دولتی استانها درزیر برای شما عزیزان قرار داده شده است. داوطلبان عزیز می توانند سوالات و پاسخنامه های مربوطه را دانلود و مطالعه بفرمایند.
درباره این سایت